مقارنه سه‌گانه نادر؛ آیا صورتک خندان نجومی در آسمان ایران نیز قابل مشاهده است؟

در سحرگاه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، مقارنه‌ای نادر میان سه جرم آسمانی زحل، زهره و هلال باریک ماه رخ می‌دهد که در برخی نقاط جهان به شکل لبخند دیده می‌شود.

اگر به نجوم علاقه‌مندید، احتمالاً در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی با خبری درباره یک رویداد نجومی جالب مواجه شده‌اید. این هفته قرار است یک «مقارنه سه‌گانه» اتفاق بیفتد که در آن ماه در کنار دو جسم دیگر، به شکل صورتکی خندان در آسمان نمایان خواهد شد.

براساس اطلاعات ناسا، در صبح ۲۵ آوریل شما می‌توانید ماه، زهره و زحل را نزدیک به افق شرقی در یک نقطه از آسمان مشاهده کنید؛ به طوری که ماه به شکل لبخند در می‌آید و دو سیاره به عنوان چشم‌ها در بالای آن ظاهر می‌شوند. اما آیا واقعاً این پدیده به وقوع خواهد پیوست؟ در ادامه بررسی خواهیم کرد.

در علم نجوم، مقارنه به رویدادی اطلاق می‌شود که درجریان آن، دو یا چند جسم سماوی از آسمان زمین به طور نزدیک به هم دیده شوند. نزدیکی این اجرام تنها ظاهری است و سیارات و ستارگان واقعا به هم نزدیک نمی‌شوند. وقتی سه جسم در این پدیده دخیل باشند، به آن مقارنه سه‌گانه گفته می‌شود.

هرچند زحل و زهره در پدیده‌ای که به آن مقارنه گفته می‌شود، در کنار هلال ماه در یک ناحیه از آسمان قرار خواهند گرفت، چهره‌ای که در آسمان شرقی شکل می‌گیرد به طور قابل توجهی کج خواهد بود. علاوه بر این، روشنایی دو سیاره نیز یکسان نخواهد بود. زهره با توجه به نزدیکی‌اش به زمین و خورشید، بسیار روشن به چشم خواهد آمد، در حالی که زحل به هیچ وجه به این اندازه درخشان نخواهد بود. بنابراین ممکن است یک چهره خوشحال در آسمان ببینید، اما یکی از چشم‌ها کمرنگ و کج به نظر خواهد رسید. به طور خلاصه، نباید انتظار دیدن چیزی فوق‌العاده یا شبیه به ایموجی را داشته باشید.

مقارنه سه‌گانه از هر نقطه‌ای در جهان با شرایط دید خوب قابل مشاهده است، اما زمان مشاهده آن محدود خواهد بود. «برندا کالبرتسون»، سفیر منظومه شمسی ناسا، توضیح داد: «زهره بالاتر از افق شرقی و زحل پایین‌تر از آن قرار دارد، در حالی که ماه کمی پایین‌تر و شمالی‌تر، هلالی نازک دارد.» او افزود: «این ماه هلالی نازک، شبیه به لبخند به نظر می‌رسد و برای برخی افراد، این مثلث اجسام درخشان می‌تواند به عنوان یک چهره خوشحال جلوه کند.»

گرچه مقارنه سه‌گانه در برخی نقاط جهان، به‌ویژه در نیم‌کره غربی و جنوب شرقی ایالات متحده، به شکل «صورت خندان» قابل مشاهده است، از ایران تنها نزدیکی ظاهری سه جرم آسمانی دیده می‌شود. این مقارنه در بامداد جمعه ۵ اردیبهشت، پیش از طلوع خورشید، در افق جنوب شرقی قابل مشاهده است؛ ولی شکل نمادین لبخند آسمانی در افق ما تشکیل نمی‌شود.

زاویه‌ دید ناظر زمینی در ایران نسبت به لحظه‌ی دقیق مقارنه باعث می‌شود که ماه پایین‌تر و کج‌تر نسبت به سیارات دیده شود. بنابراین چینش اجرام در ایران بیشتر به شکل یک مثلث متمایل است تا منحنی لبخند.

بنابراین اگرچه شکل لبخند مقارنه سه‌گانه در کشور ما قابل مشاهده نیست، همچنان از جذابیت علمی و بصری ویژه‌ای برخوردار است.

به قلم : سرکار خانم صبا سلوکی

منبع : زومیت