اولین گزارش سانحه هوایی در جهانی دیگر: علت سقوط هلی‌کوپتر اینجنیوتی معلوم شد

کمتر از یک سال پیش، هلی‌کوپتر اینجنیوتی ناسا در آخرین پرواز خود دچار سانحه شد. اکنون نتیجه تحقیقات ناسا درباره علت این حادثه منتشر شده است..

«اینجنیوتی» اولین وسیله‌ی نقلیه‌ی پرنده‌ای بود که روی سیاره‌ای دیگر به پرواز درآمد. این هلی‌کوپتر کوچک که به‌همراه مریخ‌نورد پرسویرنس ناسا به سیاره سرخ پرتاب شده بود، عملکردی شگفت‌انگیز و فراتر از حد انتظار سازندگانش داشت؛ اما در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۴، اینجنیوتی دچار سانحه شد و به کار خود پایان داد.

اکنون پس از تقریباً یک سال، مهندسان آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا (JPL) در کالیفرنیای جنوبی و شرکت هوافضای ارووایرونمنت با تکمیل ارزیابی تفصیلی خود از خطای رخ‌داده در روز حادثه، اولین گزارش بررسی سانحه‌ی هوایی در جهانی دیگر را منتشر کرده‌اند.

پژوهشگران در تحقیقات خود بدین نتیجه رسیده‌اند که سامانه‌ی ناوبری اینجنیوتی، مقصر حادثه بوده است. گمان می‌رود این سامانه با فراهم‌نکردن داده‌های دقیق، موجب وقوع زنجیره‌ای از رویدادها شد که پایان ماموریت اینجنیوتی را در پی داشت.

هلی‌کوپتر مریخی ناسا در واپسین پروازش تا ارتفاع ۱۲ متری اوج گرفت، در جای خود شناور ماند و از زمین ماسه‌ای زیرش عکس‌برداری کرد. در ثانیه‌ی ۱۹ام پرواز، اینجنیوتی فرود خود را آغاز کرد و ۱۳ ثانیه بعد روی سطح مریخ نشست؛ اما متاسفانه متحمل آسیب در پره‌های خود شد.

زمین نسبتاً برهوت و بدون عوارض محل فرود احتمالاً عامل سرنگونی هلی‌کوپتر بود. بدون اجسام برای ردیابی، سامانه‌ی ناوبری موقعیت دقیق خود را نمی‌دانست و همین مسئله موجب شد تا اینجنیوتی در هنگام فرود به صورت افقی درحال حرکت باشد. درنهایت هلی‌کوپتر واژگون شد و هر چهار پره‌ی آن شکستند.

هاوارد گریپ از آزمایشگاه پیش‌رانش جت و اولین خلبان اینجنیوتی در بیانیه‌ای گفت: «وقتی تحقیقات سانحه را از ۱۶۰ میلیون کیلومتر دورتر انجام می‌دهید، هیچ جعبه سیاه یا شاهد عینی دراختیار ندارید. هرچند سناریوهای متعددی با داده‌های موجود اجراشدنی است، ما باور داریم که یکی از سناریوها محتمل‌تر است: فقدان بافت سطحی اطلاعات بسیار کمی به سامانه‌ی ناوبری برای کار کردن داد.»

با وجود آنکه اینجنیوتی دیگر قادر به تحرک و برخاست از سطح مریخ نیست، به ارسال به‌روزرسانی‌های هفتگی در مورد هوا و سامانه‌های الکترونیکی که برای طراحی پرنده‌های آینده مهم هستند، ادامه می‌دهد. اولین هلی‌کوپتر فضایی قرار بود فقط برای پنج پرواز در دوره‌ای ۳۰ روزه فعال باشد. همچنین مهندسان در ساخت آن از مواد ارزان‌قیمت دردسترس استفاده کرده بودند تا صرفاً نشان دهند که پرواز در جو بسیار رقیق مریخ امکان‌پذیر است.

اما اینجنیوتی در پایان ماموریت تقریباً سه ساله‌ی خود، ۷۲ مرتبه از روی مریخ برخاست، ۳۰ برابر دورتر از آنچه پیش‌بینی شده بود، پرواز کرد و بالاتر از حد انتظار اوج گرفت. تئودور زانتوس، مدیر پروژه‌ی اینجنیوتی گفت:

از آنجایی که اینجنیوتی به شکل مقرون به‌صرفه طراحی شده بود و درعین‌حال به حجم بالایی از قدرت پردازشی کامپیوتری نیاز داشت، به اولین ماموریت اکتشافی در اعماق فضا تبدیل شد که از پردازنده‌های تجاری تلفن همراه استفاده می‌کند. ما اکنون به چهار سال عملیات مستمر نزدیک می‌شویم که نشان می‌دهد برای کار در محیط خشن مریخ، لازم نیست همه‌چیز بزرگ‌تر، سنگین‌تر و مقاوم در برابر تابش‌ها باشد.

نتایج تحقیقات پژوهشگران در نشست اتحادیه‌ی ژئوفیزیک آمریکا ارائه شد و زانتوس در همین جلسه جزئیات تازه در مورد جانشین احتمالی اینجنیوتی را به اشتراک گذاشت. همان‌طور که پیش‌تر در زومیت گزارش دادیم، هلی‌کوپتر نسل بعدی مریخ احتمالاً یک هگزاکوپتر (پهپاد شش‌پره) خواهد بود که از توانایی حمل چندین کیلوگرم ابزار علمی و پرواز تا حداکثر سه کیلومتر در روز برخوردار است.

به قلم : جناب آقای میلاد میرکانی

منبع : زومیت